Zespół badawczy Instytutu Technologii Paliw i Energii (dawniej Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla – IChPW) w Zabrzu przeprowadził w 2022 roku szczegółowe pomiary emisji zanieczyszczeń powstających podczas pracy kominka na drewno w warunkach rzeczywistej eksploatacji. Badanie objęło spalanie zarówno drewna sezonowanego (zalecanego), jak i drewna o podwyższonej wilgotności (nieprawidłowego). Celem było sprawdzenie, czy nowoczesna konstrukcja wkładu kominkowego potrafi zachować wysoką czystość spalania także w mniej korzystnych warunkach użytkowych.
Wynik? Emisje tlenku węgla (CO), tlenków azotu (NOx) oraz pyłów były znacznie niższe od wartości granicznych określonych w europejskim rozporządzeniu Ecodesign (UE 2015/1185).
Średnie wyniki z pomiarów to:
- CO – 476 mg/m³ (limit: 1500 mg/m³),
- NOx – 89 mg/m³ (limit: 200 mg/m³),
- Pył – 24 mg/m³ (limit: 40 mg/m³).
Oznacza to, że emisje z nowoczesnego kominka wynoszą od 2 do 3 razy mniej niż dopuszczalne wartości, a mimo zastosowania drewna o różnej wilgotności – urządzenie utrzymało wysoką jakość spalania
Pył: redukcja o ponad 98%
Na wykresie „Emisje pyłu” (s. 4 dokumentu) przedstawiono porównanie wyników z różnych źródeł.
Wskaźnik emisji całkowitego pyłu (TSP/PM) dla nowoczesnego kominka wyniósł 22 g/GJ, podczas gdy:
- wg metodyki EMEP 2019 przyjmuje się 800 g/GJ,
- a Krajowa baza (stosowana do automatycznego wyliczania emisji) – 550 g/GJ.
Oznacza to redukcję emisji pyłów o ponad 98% względem wskaźników stosowanych w raportowaniu krajowym i europejskim
W praktyce nowoczesny kominek emituje 36 razy mniej pyłu niż wskazują dane referencyjne EMEP oraz 25 razy mniej niż Krajowa baza – mimo że badania wykonano w warunkach rzeczywistych, a nie laboratoryjnych.
Zanieczyszczenia organiczne: spadek o 99%
Równie imponujące są wyniki dotyczące emisji związków organicznych z grupy WWA (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne), w tym toksycznego benzo(a)pirenu.
Według danych z raportu:
- emisja benzo(a)pirenu spadła z 200 mg/GJ (wartość krajowa) do 0,2 mg/GJ,
- a suma czterech WWA zmniejszyła się z 345 mg/GJ do 1,0 mg/GJ.
To oznacza redukcję o ponad 99%, a wskaźniki emisji wykorzystywane do tworzenia prawa są – jak podkreśla opracowanie – nawet tysiąc razy wyższe niż rzeczywiste emisje nowoczesnych urządzeń
Wyniki dowodzą, że współczesne kominki, spełniające wymagania Ekoprojektu, nie stanowią zagrożenia dla jakości powietrza, a ich wpływ na zdrowie człowieka i środowisko jest nieistotny w porównaniu z danymi, na podstawie których tworzy się przepisy antysmogowe.
Stabilne wyniki mimo różnych warunków spalania
Jednym z istotnych wniosków raportu jest obserwacja, że nowoczesna konstrukcja kominka ogranicza wpływ wilgotności paliwa na emisję zanieczyszczeń.
W tradycyjnych urządzeniach mokre drewno powoduje gwałtowny wzrost emisji pyłów i tlenku węgla.
Tymczasem w badanym urządzeniu nawet przy podwyższonej wilgotności paliwa poziom emisji pozostał poniżej progów granicznych. To dowód na skuteczność dopracowanych systemów dopalania spalin, cyrkulacji powietrza i kontroli temperatury
Kominek jako element OZE
Ostatnia część opracowania zwraca uwagę na szerszy kontekst.
Nowoczesne, niskoemisyjne wkłady kominkowe to urządzenia zaliczane do grupy odnawialnych źródeł energii (OZE).
IChPW rekomenduje ich stosowanie szczególnie w miejscach narażonych na epizody smogowe, gdzie mogą stanowić czyste, lokalne źródło ciepła i uzupełnienie systemów grzewczych.
Badacze zwracają także uwagę, że prawo lokalne powinno rozróżniać kominki nowoczesne i certyfikowane od urządzeń przestarzałych – tzw. „kopciuchów” – które rzeczywiście są źródłem zanieczyszczeń.
Uogólnione zakazy stosowania drewna jako paliwa nie mają uzasadnienia naukowego, jeśli chodzi o urządzenia zgodne z Ekoprojektem
Wnioski z raportu „Kominek jest EKO”
- Nowoczesne kominki spełniają wszystkie kryteria Ekoprojektu, nawet w nieoptymalnych warunkach użytkowych.
- Emisje pyłów i substancji organicznych są redukowane o ponad 98–99% w porównaniu z wartościami referencyjnymi.
- Wpływ wilgotności drewna na emisję jest ograniczony dzięki nowoczesnej konstrukcji komory spalania.
- Urządzenia klasy Ekoprojekt powinny być traktowane jako pełnoprawne źródła OZE i promowane w politykach antysmogowych.
- Przepisy prawne wymagają korekty – powinny jasno odróżniać kominki nowoczesne od przestarzałych pieców, które faktycznie zanieczyszczają powietrze.
Podsumowanie
Badania przeprowadzone przez Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla jednoznacznie pokazują, że nowoczesny kominek opalany drewnem to źródło czystej, odnawialnej i lokalnej energii.
Dzięki zaawansowanej konstrukcji i wysokiej sprawności spalania emisje są minimalne, a drewno – surowiec naturalny i odnawialny – staje się realną alternatywą dla paliw kopalnych.
Wbrew powszechnym opiniom, współczesny kominek nie jest wrogiem czystego powietrza.
Jest jego sprzymierzeńcem – pod warunkiem, że został zaprojektowany i użytkowany zgodnie z zasadami nowoczesnej inżynierii spalania.
(Opracowano na podstawie raportu „Kominek jest EKO – Wyniki badań emisji dla wkładu kominkowego Hajduk w rzeczywistych warunkach eksploatacji”, Instytut Technologii Paliw i Energii (do 2022r – Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla – IChPW), marzec 2022.)